Zamanın ötesinde bir dahi: Nikola Tesla

Bugün insanlık tarihinin en tuhaf ve yaratıcı bilim adamlarından biri olan Nikola Tesla’nın 157’nci yaş günü. Alternatif akımdan, mikrodalga fırına, floresan lambadan hızölçere bugün hayatımızda olan 700′ün üzerindeki buluşun mimarı olan Nikola Tesla, modern dünyada evlerde ve ofislerde kullanılan tüm elektrikli aletlerin babası olarak isimlendirilir.

Tesla, 10 Temmuz 1856’da Hırvatistan’da, papaz bir baba ile okuma yazma bilmeyen bir annenin beş çocuğundan biri olarak dünyaya geldi. Babasının papaz olmasını istediği Tesla, annesinin ondaki dehayı görmesi üzerine kendisini bilime adadı. Tesla, kullanılan icatları kadar kullanılmayan fikirleriyle de bilim çevrelerinin ilgisini çekmiş bir kişidir. Özellikle doğanın enerjisini kullanma fikri çalışmalarının temelini oluşturdu. Elektriğin hava yolu ile kablosuz olarak taşınması ve insanların elektriğe “para ödememesi” gibi günümüzde dahi ütopik gelen fikirleri olan Tesla, bu fikirleri ütopya olmaktan öteye taşımış ve ABD’de yaptığı deneyler ile elektrik akımlarının kablosuz olarak iletilebileceğini ispatlamıştır. Zaten ileride Niagara Şelalesi’nin enerjisini kullanılabilecek bir forma sokmak isteyecek ve ilk hidroelektrik santralini kuracaktı. Nikola Tesla’nın icat ettiği hidroelektrik santrali sistemi günümüzde birçok ülkede hala kullanıldığı gibi, Niagara üzerindeki ilk santral hala çalışmakta ve ABD ile Kanada’ya elektrik vermeye devam etmektedir.

Tesla kendi dünyasında, insanlardan uzak yaşayan asosyal bir insandı. Hayattaki en iyi arkadaşları güvercinler oldu. 86 yaşında, bir otel odasında yalnız ve beş parasız bir halde kalp yetmezliğinden öldü. Hatta öldüğü 3 gün sonra ancak fark edildi. 

Genç mühendis Tesla, 1882’de Edison’un Paris şirketlerinden birinde çalışmış daha sonra New York’a giderek Edison tarafından elektrik mühendisliği yapmak için işe alınmıştır. Bu noktadan sonra Tesla ile Edison arasında akımlar savaşı başlamıştır. O yıllardan Edison doğru akımla aydınlatma üzerine çalışıyordu, fakat dağıtım sistemi yetersiz kalıyordu. Edison, bu sorunu çözmesi için Tesla’ya bir miktar ödenek teklif eder. Tesla, bu sorunu çözer ancak Edison bu parayı ödemez. Edison’a göre Tesla’nın alternatif akım sistemi sadece bir zaman kaybıdır. Bunun üzerine parasını alamayan Tesla istifa eder. New York’ta bir süre parasızlıkla boğuşan Tesla, daha sonra bir işadamı sayesinde çalışmalarına devam eder. Daha sonra geliştirdiği bu altenatif akım sisteminin patenti 1 milyon dolara Westinghouse firmasına satılır. Fakat bunu gururuna yediremeyen Edison bu projeyi karalamaya çalışır. Elbette zaman Tesla’yı haklı çıkarır. Günümüzde hala onun sisteminin kullanılması bu savaşın kazananı net bir biçimde ortaya çıkarır.

Nikola Tesla, daha sonraki çalışmalarında sınırları aşmaya başlamıştı. Uzaktan radyo dalgaları ile yaptığı çalışmalar Mors koduyla yapılan haberleşmeden daha ileri gitti. 1898′de New York şehrinin Madison Parkı’nda alanın ortasına büyük bir tank koydu ve suyla doldurdu. Bu küçük gölün üzerine, yüzmesi için, 1 metre uzunluğunda anten direği olan bir tekne koydu. Teknenin içinde bir radyo alıcısı vardı. Nicola Tesla, seyircilerin isteği doğrultusunda ileri gitme, sağa veya sola dönme, durma, geri gitme, ışıkları yakıp söndürme gibi çeşitli şeyleri uzaktan radyo kontrol sayesinde yaptı. Unutulmaz gösteri tüm seyircileri hayran bıraktığı gibi günlük gazetelerin ön sayfalarında yer aldı. Bu buluş temel alınarak günümüzde uzaktan kumanda ile kontrol edilebilen uzay mekikleri, uydular ve çeşitli silahlar geliştirilmiştir. Günümüzdeki uzaygemisi uzaktan kumanda merkezleri Nikola Tesla’nın yöntemini uygulamaktadır.Tesla, artık buluşlarını bir sihirbaz edasıyla tanıtıyordu. Tesla bu dönemde art arda birçok patent aldı. Bu kadar hızla alınan patent serisinin eşi görülmemişti. Fikirler ilginç ve bir o kadar farklıydı, bir çelişme ya da bir tahmin yoktu. Dünya çapında telsiz sistemi ve iyonosfer tabakası ile ilgili çalışmaları çağının çok ötesindeydi. 

İkinci dünya savaşı sırasında buluşlarının kitle imha silahlarına dönüştürülmesinden korkuldu. Son dönemlerinde borç batağı içerisinde ölümü beklemeye başladı. 100 yaşına gelince zihnindeki her şeyi insanlarla paylaşacağını söyleyen Tesla’nın ömrü buna yetmedi. Hayatı boyunca asıl amacı enerjinin kablosuz transferi olan bu dahinin, bir keresinde 20 ampulü kablosuz yakabildiği kayıtlara geçmiştir.

Tüm hayatını insanlığa adayan, hiç evlenmeyen, en iyi dostları Amerikan yazar Mark Twain ve güvercinler olan bu eşsiz bilim insanına hak ettiği değer gerek geçmişte gerek günümüzde tam anlamıyla verilmemiştir. Bu dahi tutunamayanın nedense ismi ders kitaplarında nadiren geçer ve pek bilinmez. Hep bize öğretilen Edison ismidir. Elektrik lobisinin işi olsa gerek diyerek konuyu kısa keselim. Son olarak, Nikola Tesla’nın ölümünün ardından ABD hükümetinin çalışmalarına ait tüm dokümanlara el koyduğunu ve bu dokümanları “gizli belge” olarak inceleme altına aldığını hatırlatalım.

Firewater - Electric City