Dünyayı bir tek utanç kurtarabilir.
"Ingmar Bergman"
Bergman'ın en önemli filmlerinden birisi olan Shame / Utanç, savaşın korkunçluğuyla yüz yüze gelen bir çift aracılığıyla yine insanın maske ve yüzlerine odaklanır. Bu filmdeki yüzleşmenin perspektifi ölüm, sefalet ve savaştır. Yakın ölüm, ruhun hangi yüzüne çağrıdır ? Jan ve Eva, sakladıkları yüzleriyle birbirlerinin karşısına çıkarlar. Korku ruhlarını kemirir. Aşk, ancak son bir kurtuluş imkanı olarak hafifçe yüzünü gösterir. Ölüm kusan denizin ortasında çekingence yüzünü göstermiş aşkla birlikte bir umut doğabilir mi? Kim bilir..
Filmin son kısmında perdede ardı ardına gelen kararmalarla son derece trajik bir sona doğru yaklaşıldığı hissedilir. İlk kararmadan sonra görüntü yeniden açıldığında, uçsuz bucaksız bir düzlüğün yerini, dalgaların ortasında sürüklenmekte olan bir tekne alır. Sebebini kimsenin bilmediği bir savaştan kaçan insanların açlık, susuzluk ve en önemlisi umutsuzluk karşısındaki çaresizliğidir bu görüntü. Perde tekrar kararır. Martı sesleriyle birlikte teknenin etrafında ölmüş asker bedenlerinin olduğu bir görüntüyle tekrar açılır. Artık ölüm yanlarından geçmek şöyle dursun yanı başlarındadır. Ellerindeki küreklerle ölmüş bedenleri itmeye çalışırlar boşu boşuna. Görüntü kararıp tekrar açılınca dalga seslerinden başka hiçbir ses kalmamıştır. Kulak tırmalayan sessizlik içinde teknedekilerin bakışlarından, tükenmişliğin, umutsuzluğun anlamsızlığı görülebilmektedir. Görüntü kararıp tekrar açıldığında teknedekilerden birisi kendisini usulca denize bırakır. İntiharı tek çare olarak gören varoluşçuluk..
Bir sonraki sahnede Eva, Jan'a, güllerin tutuştuğu fakat ateşin gülleri yakamadığı rüyasını anlatır:
"Bir uçak geldi ve gülleri yaktı, Korkunç değildi, çünkü çok güzeldi. Yanan güllerin sudaki yansımalarına bakıyordum. Kollarımda bir bebek vardı, bizim kızımız.. Dudaklarını yanağımda hissediyordum. Bütün bunlar boyunca birisinin bana söylemiş olduğu bir şeyi hatırlamam gerektiğini biliyordum ama unutmuştum.."
Her savaşın sonunda payımıza düşen, tüm acıları dahi bastıran bir duygu kalır elimizde, utanç..
0 yorum:
Yorum Gönder